پی سی اسکریپت | P30SCRIPT | پی سی اسکریپت ارائه دهنده تخصصی ترین خدمات وب سایت، مرجع دانلود اسکریپت، دانلود کتاب، قالب، افزونه و فایل های گرافیکی
کد هش چیست؟ آیا تاکنون درباره کد هش شنیده‌اید؟ آیا می‌دانید چرا از این تکنیک در دنیای امنیت دیجیتال و برنامه‌نویسی استفاده می‌شود؟ کد هش روشی است که داده‌ها را به یک رشته منحصر به فرد تبدیل می‌کند تا برای امنیت یا سرعت پردازش بهتر استفاده شود. در این مقاله پی سی اسکریپت با مفاهیم پایه و کاربردهای عملی هش بیشتر آشنا می‌شوید.
بخش 1: کد هش چیست؟ (What is a Hash Code?)
کد هش یک تابع ریاضی است که ورودی‌ای با هر اندازه را دریافت می‌کند و یک خروجی با اندازه ثابت تولید می‌کند. این خروجی به نام رشته هش شناخته می‌شود و معمولاً به‌صورت ترکیبی از اعداد و حروف نمایش داده می‌شود.
مثال ساده: فرض کنید که می‌خواهید یک کلمه مثل “سلام” را هش کنید. با استفاده از الگوریتمی مثل SHA-256، رشته‌ای از کاراکترهای طول ثابت به دست می‌آید:
b94d27b9934d3e08a52e52d7da7dabfadfb688b00a825aafad5f7791c13b1e52
مهم‌ترین ویژگی هش این است که هر ورودی یک خروجی منحصربه‌فرد تولید می‌کند. حتی اگر یک کاراکتر کوچک در ورودی تغییر کند، نتیجه کاملاً متفاوت خواهد بود.
بخش 2: کاربردهای کد هش (Applications of Hash Codes)
1. رمزنگاری (Cryptography)
کدهای هش یکی از ارکان اصلی رمزنگاری در دنیای دیجیتال هستند. آنها به امنیت داده‌ها کمک می‌کنند و اغلب در امضاهای دیجیتال و تایید هویت کاربران استفاده می‌شوند.
نمونه کاربرد: الگوریتم SHA-256 در رمزنگاری بیت‌کوین و بلاک‌چین استفاده می‌شود. هر بلوک از اطلاعات در بلاک‌چین شامل هش بلوک قبلی است که امکان دستکاری در داده‌ها را از بین می‌برد.
2. ذخیره‌سازی پسوردها (Password Storage)
یکی از استفاده‌های اصلی هش، ذخیره‌سازی امن پسوردها در سیستم‌های مختلف است. وقتی کاربر پسوردی را وارد می‌کند، سیستم آن را هش کرده و به جای ذخیره مستقیم پسورد، هش آن را نگهداری می‌کند. اگر شخصی بتواند به دیتابیس دسترسی پیدا کند، تنها هش پسوردها را خواهد دید و نه خود پسوردها.
نکته امنیتی: برای امنیت بیشتر، از تکنیک salt نیز استفاده می‌شود که یک رشته اضافی را به پسورد اضافه می‌کند تا هر پسورد، حتی اگر مشابه باشد، هش متفاوتی داشته باشد.
3. امضاهای دیجیتال (Digital Signatures)
امضاهای دیجیتال از کدهای هش برای تایید اعتبار و صحت داده‌ها استفاده می‌کنند. با استفاده از هش، می‌توان اصالت داده‌ها و امضاها را بدون نمایش داده اصلی بررسی کرد.
4. تطبیق سریع داده‌ها (Data Matching)
هش‌ها در بانک‌های اطلاعاتی برای سرعت بخشیدن به فرآیند جستجو و تطبیق داده‌ها استفاده می‌شوند. وقتی حجم داده‌ها بزرگ است، تطبیق کامل داده‌ها زمان زیادی می‌برد. اما با استفاده از کدهای هش می‌توان این تطبیق‌ها را به سرعت انجام داد.
بخش 3: الگوریتم‌های معروف هش (Famous Hash Algorithms)
چند الگوریتم معروف هش وجود دارد که هر کدام برای اهداف خاصی استفاده می‌شوند:
1. MD5
یکی از قدیمی‌ترین الگوریتم‌های هش است که معمولاً برای بررسی تمامیت فایل‌ها (CheckSum) استفاده می‌شود. با این حال، به دلیل مشکلات امنیتی، دیگر برای اهداف امنیتی استفاده نمی‌شود.
2. SHA-1 و SHA-256
الگوریتم‌های امن‌تر و پیشرفته‌تر هستند که در رمزنگاری و امضاهای دیجیتال بسیار استفاده می‌شوند. SHA-256 به خصوص در بلاک‌چین بیت‌کوین کاربرد دارد.
3. bcrypt
این الگوریتم به خصوص برای ذخیره‌سازی امن پسوردها طراحی شده و نسبت به حملات brute-force مقاوم است.
بخش 4: تفاوت هش و رمزنگاری (Difference Between Hashing and Encryption)
خیلی از افراد هش و رمزنگاری را با هم اشتباه می‌گیرند. در اینجا تفاوت‌های مهم آنها را توضیح می‌دهیم:
- یک‌طرفه بودن هش: از رشته هش نمی‌توان به داده اولیه بازگشت. هش یک‌طرفه است و این یعنی امنیت بالایی برای ذخیره‌سازی پسوردها و داده‌های حساس فراهم می‌کند.
- دوطرفه بودن رمزنگاری: رمزنگاری فرآیندی است که داده‌ها را رمزگذاری کرده و سپس آنها را رمزگشایی می‌کند تا به داده اولیه بازگردد. رمزنگاری دوطرفه است و برای انتقال داده‌های حساس بین سرویس‌ها کاربرد دارد.
بخش 5: هش در بلاک‌چین (Hash in Blockchain)
هش در دنیای بلاک‌چین نقش بسیار حیاتی دارد. در هر بلوک از بلاک‌چین، هش بلوک قبلی ذخیره می‌شود تا اطمینان حاصل شود که هیچ تغییری در زنجیره ایجاد نمی‌شود.
بلاک‌چین بیت‌کوین: در بیت‌کوین، هر تراکنش به یک هش تبدیل شده و این هش در بلوک‌های زنجیره ذخیره می‌شود. این ساختار مانع از تغییر یا تقلب در داده‌ها می‌شود و امنیت شبکه بلاک‌چین را تضمین می‌کند.
بخش 6: چگونه از کدهای هش در پروژه‌های خود استفاده کنیم؟ (How to Use Hash Codes in Your Projects)
در این بخش، می‌خواهیم یک مثال کاربردی از نحوه استفاده از کد هش در پروژه‌های واقعی ارائه دهیم. برای این کار از زبان پایتون استفاده می‌کنیم:
